Langdurige uitdagingen beperken groei in sectoren

De Nederlandse economie laat de komende twee jaar na een milde recessie begin 2023 slechts een bescheiden groei zien. Een aanzienlijk deel van deze groei komt van de overheid, vertelt adjunct-directeur Sectormanagement André Vermeulen. “Ambities op het gebied van woningbouw en verduurzaming kunnen een belangrijke aanjager zijn van economische activiteit. Sectoren zoals de installatiesector, de bouwsector, maar ook toeleverende industrieën ondervinden hierdoor minder impact van de recessie. Als zij tenminste genoeg personeel hebben om aan de vraag te kunnen voldoen.”
 
Versnelde energietransitie
Ook op de langere termijn blijven de uitdagingen voor ondernemers fors. Waarschijnlijk zullen de energiekosten niet meer dalen naar de niveaus van vóór de oorlog in Oekraïne, gaat Vermeulen verder. “Wil Europa in de toekomst niet opnieuw afhankelijk worden van goedkoop Russisch gas, dan staat het voor de opgave om het goedkope pijpleidinggas te vervangen door het duurdere LNG en de energietransitie te versnellen. Deze opgave raakt vooral de energie-intensieve sectoren, zoals de industrie, het transport, de glastuinbouw en de visserij. Daarnaast zien veel sectoren zich nog steeds geconfronteerd met personeelstekorten die de groei beperken, van zorg tot horeca en zakelijke dienstverlening.”
 
Hand op de knip
Vorige week schreven Rabobank-economen te verwachten dat de inflatie in de loop van 2023 geleidelijk daalt om in 2024 weer iets op te lopen. Vermeulen: “Doordat de loongroei achterblijft, en door onzekerheid over de inflatie en de al dan niet verlengde steunmaatregelen van de overheid zullen consumenten nog lange tijd voorzichtig zijn om grote uitgaven te doen. In het derde kwartaal van dit jaar stagneerde de consumptie al, om in het vierde kwartaal naar verwachting om te slaan in krimp. Lagere particuliere consumptie verwachten we duidelijk terug te zien in sectoren zoals de horeca en de detailhandel. Positief is dat de werkloosheid slechts licht oploopt. Daarmee blijft het inkomen en dus ook de vraag van huishoudens nog enigszins op peil.”
 
Structureel hogere kosten
Ondernemers moeten zich afvragen of zij de structureel hogere kosten ook op de lange termijn kunnen doorberekenen aan klanten, zegt Vermeulen. “Interen op marges en/of afschalen van productie vormen een tijdelijke noodgreep, maar zijn op de lange termijn geen houdbare oplossing. Essentieel is of de geleverde producten en diensten voldoende waardevol zijn voor de afnemer om de gestegen prijs te blijven betalen. Zal de vraag naar het product of de dienst afnemen of zelfs grotendeels wegvallen bij een structureel hogere prijs? Wellicht moet het assortiment worden aangepast, of kan de onderneming kosten besparen door efficiënter te werken. In deze context verwachten wij dat het aantal faillissementen en vrijwillige bedrijfsbeëindigingen toeneemt. Dat biedt overigens ook weer kansen voor bedrijven waar het beter mee gaat: zij kunnen dan klanten en personeel van de stoppers naar zich toe trekken.”
 
Duurzaam ondernemerschap
Onder efficiënter werken valt ook beter omgaan met grondstoffen, mensen en energie. Het is van belang om het verbruik van fossiele energie terug te brengen, zowel voor het klimaat als vanuit bedrijfseconomisch perspectief, besluit Vermeulen. “In vrijwel alle sectoren is het mogelijk om de CO2-voetafdruk te beperken. Verder laat ons eerdere onderzoek zien dat bedrijven met beter personeelsmanagement minder last hebben van de arbeidskrapte. Al met al staat het bedrijfsleven voor een flinke transitie-opgave, die vraagt om een langetermijnvisie op de onderneming en de omgeving waarin zij opereert.”

Bron: